Emlak Vergilerinde Takdir Komisyonu Kararlarına Karşı İtiraz Süreci

Uygulamada Emlak vergisinin temeli, Takdir Komisyonlarının belirlediği bedel üzerinden belirlenmektedir. Arsa ve arazi niteliğindeki gayrimenkuller açısından verginin matrahı, “asgari arsa metrekare birim değerleri” dikkate alınarak belirlenmektedir.

Mükellefler, takdir komisyonu kararlarının hukuka aykırı olduğunu, rakamın fahiş olduğunu, kararın mevzuata aykırı olduğunu, gerekçelerin yeterli olmamasını öne sürerek dava açabilirler. Vergi mahkemelerinde açılacak bu davalarda idari yargılama usulü uygulanır. İdari Yargılama Usulünde davacı ileri sürmemiş olsa dahi hakim, maddi gerçeğe ulaşmak için tüm hususları re’sen ele alır ve taleple bağlı kalmaksızın inceler.

1. Emlak Vergisi Nasıl Hesaplanır?

Emlak Vergisi Kanunu 8. Maddesi uyarınca Bina Vergisi, meskenlerde vergi değerinin binde biri, mesken dışı diğer binalarda ise vergi değerinin binde ikisi oranında uygulanır. Büyükşehir belediye sınır ve mücavir alanları içindeki binalarda ise bu oranlar iki katı olarak alınır.

Kanun 18. Maddesi ise Arazi Vergisi’nin arazilerde vergi değerinin binde biri, arsalarda ise binde ikisi oranında uygulanacağını, büyükşehir belediye sınır ve mücavir alanlarında ise bunun iki katı olarak alınacağını düzenlemiştir. Kanunun 29. Maddesi, vergi değerinin; takdir komisyonu tarafından belirlenecek rayiç bedel olduğunu ifade etmektedir.

2. Takdir Komisyonunun Görevi

Vergi Usul Kanunu m.74 vd. uyarınca her mahalde taşınmazların emlak vergisi değerini belirlemek üzere takdir komisyonları kurulur. Komisyon, ilgili belediye sınırları içindeki arsa ve araziler için birim m² değerini belirler. Karar her 4 yılda bir yeniden belirlenir (örneğin 2022’de belirlendi ise 2026’da yeniden yapılır).

3. Bilinmesi Gereken Vergi Muafiyetleri:

• Turizm İşletmesinden 5 yıl Emlak Vergisi Alınmaz:

  "1319 sayılı Kanunun 5/b maddesinde düzenlenen turizm müesseseleri hakkındaki muafiyetin aynı maddenin (a) fıkrasındaki muafiyet hükmü ile ilişkilendirilmemesi ve 5/b maddesinde belirlenen şartları sağlayan binaların turizm müessesesi belgesinin alındığı yılı takip eden bütçe yılından itibaren 5 yıl süre ile bina vergi değerinin tamamının geçici emlak vergisi muafiyetinden faydalandırılması gerekmektedir." (Özelge B.07.1.GİB.4.61.15.01-606-13-2012-33, T. 06.03.2012)

• Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında İnşa Edilen Binadan 5 yıl Vergi Alınmaz:

  "YTB kapsamında inşa edilen binaların, inşalarının sona erdiği tarihi takip eden bütçe yılından itibaren beş yıl süre ile geçici muafiyetten faydalandırılacağı, keyfiyetin bütçe yılı içinde ilgili vergi dairesine bildirilmesi şartının (g) bendinde yazılı muafiyet için şart koşulmadığı” (Danıştay 9. Daire, E. 2019/1381 K. 2022/1084 T. 30.03.2022)

• Köyden Mahalleye Dönen Yerlerden 5 yıl Vergi Alınmaz:

  "6360 sayılı Kanun uyarınca köy tüzel kişiliği kaldırılıp mahalle vasfına dönüştürülen yerde olduğu hususunda bir ihtilaf bulunmayan davacıya ait taşınmazın, 6360 sayılı Yasa'nın geçici 1. maddesinin 30/03/2014 tarihinde yürürlüğe giren 15. fıkrası hükmü uyarınca, beş yıl süreyle emlak vergisi alınmayan bir taşınmaz olduğunun açık olduğu” (İstanbul BİM 5. Vergi Dava Dairesi, E. 2020/1241 K. 2020/3424 T. 26.06.2020)

• OSB ve Serbest Bölge’de bulunan Taşınmazlardan Vergi Alınmaz:

  "Sanayi bölgelerinde inşa edilen bütün binaların herhangi bir ayrıma tabi tutulmaksızın; binanın kullanım amacına veya kiraya verilip verilmediğine bakılmaksızın muafiyetin geçerli olduğu..." (Danıştay 9.Daire 1995/2757E 1997/273K)

• Kamulaştırmasız El Atılan Taşınmazdan Vergi Alınmaz:

  "Parselinde yer alan taşınmazlara kamulaştırmasız el atılması üzerine açılan tazminat davasının İstanbul Anadolu 17. Asliye Hukuk Mahkemesinin 19/06/2012 tarih ve E:2011/86, K:2012/315 sayılı kararıyla sonuçlandırılması üzerine söz konusu taşınmazlara ilişkin 2006 ilâ 2013 yıllarına ait arsa vergisi ve taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payının tahsili..." (Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu, E. 2022/548 K. 2022/1013 T. 14.09.2022)

  
  

4. Kararın Tebliği

• Komisyon kararları, muhtarlıklarda ve belediyelerde ilan edilir. Mülkiyet sahiplerine ayrıca bireysel tebligat yapılmaz; ilan yeterlidir. Bu nedenle çoğu kişi değer artışını ancak emlak vergisi beyannamesi sırasında fark eder.

5. İtiraz Yolu

• Takdir komisyonu kararına karşı doğrudan komisyona başvuru imkânı yoktur. İtiraz yolu, vergi mahkemesinde dava açmaktır. Bu davalar tam yargı davası değil, iptal davası niteliğindedir.

• İlan tarihinden itibaren 30 gün içinde yetkili mahkemede dava açılabilir. (VUK m.377, 378 ve İYUK m.7)

6. Yetkili Mahkeme

• Taşınmazın bulunduğu yerdeki vergi mahkemesi yetkilidir.

7. Dava Sürecinde İnceleme

• Mahkeme genellikle bilirkişi incelemesi yaptırır.

• Bilirkişiler taşınmazın konumu, imar durumu, çevre faktörleri, emsal satışlar gibi kriterlere göre rayiç değer belirler.

• Eğer komisyonun belirlediği değer fahiş yüksekse iptal edilerek yeni bir değer tespit edilir.

8. Sonuç

• Davanın kabulü ile belediyeye başvuru yapılarak emlak vergisi matrahının mahkeme kararı uyarınca düzeltilmesi talep edilir. Detaylı bilgi için hukuki destek almayı unutmayın.

AV. SEVDE CEREN MEMİÇ